Định hướng phát triển chiếu sáng đô thị Việt Nam đến 2025

Sự cần thiết

Chiếu sáng công cộng là một nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống đô thị, phản ánh mức độ phát triển đô thị nói chung và chất lượng cuộc sống nói riêng. Thời gian qua các đô thị, từ thành phố, thị xã đến các thị trấn đều được đầu tư phát triển chiếu sáng với mức độ khác nhau, tỷ lệ đường phố được chiếu sáng đã tăng lên đáng kể. Tại các đô thị đặc biệt, loại 1 đạt tỷ lệ 100% các tuyến đường phố chính cấp đô thị; ở các đô thị loại 2, 3 đạt khoảng 96% và 77%; các đô thị còn lại khoảng là 65%.
Các loại hình chiếu sáng ngày càng đa dạng phong phú, tính thẩm mỹ, tiện nghi đều được nâng cao; chiếu sáng các công trình giao thông, chiếu sáng cảnh quan, chiếu sáng quảng cáo, trang trí và chiếu sáng không gian lễ hội ngày càng được quan tâm góp phần cải thiện bộ mặt đô thị.
Tuy nhiên chiếu sáng đô thị vẫn còn nhiều hạn chế như: Quy hoạch chiếu sáng đô thị chưa được quan tâm, nội dung quy hoạch chiếu sáng đã có nhưng chưa được hướng dẫn cụ thể. Chất lượng chiếu sáng chưa cao, mới chủ yếu tập trung tại các đường phố, một số không gian công cộng chính của đô thị. Ngoài các đô thị loại đặc biệt, loại 1, 2, các đô thị còn lại tỷ lệ đường phố chính được chiếu sáng còn thấp; tỷ lệ ngõ xóm được chiếu sáng còn rất thấp.
Việc lựa chọn nguồn sáng để chiếu sáng cảnh quan đô thị vẫn còn mang tính tự phát thiếu sự hài hoà giữa các loại hình chiếu sáng; chiếu sáng ở các đô thị vẫn có những nét giống nhau, chưa thể hiện được đặc thù hoặc bản sắc riêng của mỗi đô thị. Chiếu sáng hiệu suất thấp, tiêu tốn điện năng còn phổ biến…

Mục tiêu

Mục tiêu của Định hướng phát triển chiếu sáng đô thị Việt Nam đến năm 2025 là nâng cao chất lượng chiếu sáng đô thị và sử dụng các sản phẩm chiếu sáng hiệu suất cao, tiết kiệm điện; nghiên cứu và từng bước sử dụng năng lượng mặt trời trong chiếu sáng công cộng đô thị… với yêu cầu 80% các công trình giao thông, không gian công cộng và quảng cáo hiện có tại các đô thị loại đặc biệt và loại 1; 60% các công trình giao thông, các không gian công cộng và quảng cáo hiện có tại các đô thị loại 2 sử dụng các sản phẩm chiếu sáng hiệu suất cao, tiết kiệm điện.
100% các công trình giao thông, không gian công cộng xây dựng mới sử dụng các sản phẩm chiếu sáng hiệu suất cao, tiết kiệm điện. Khuyến khích sử dụng thiết bị, nguồn sáng sử dụng năng lượng mặt trời đạt tiêu chuẩn tại các đô thị.
Các công trình giao thông phải được chiếu sáng đầy đủ với các chức năng định vị và dẫn hướng; thiết kế chiếu sáng có tính thẩm mỹ cao; thuận tiện, an toàn trong quá trình sử dụng. Chiếu sáng không gian công cộng, chiếu sáng quảng cáo, trang trí phải bảo đảm các yêu cầu về ánh sáng, an toàn góp phần bảo vệ an ninh, giảm ô nhiễm môi trường. Hệ thống chiếu sáng công cộng của các đô thị loại đặc biệt, đô thị loại 1, loại 2 được quản lý và điều khiển bằng trung tâm điều khiển chiếu sáng công cộng. Hoàn thành quy hoạch chiếu sáng đô thị cho các đô thị trực thuộc Trung ương. Tổ chức thực hiện việc hạ ngầm đường dây cấp điện chiếu sáng tại các đô thị loại đặc biệt, loại 1, loại 2; từng bước thực hiện việc hạ ngầm đường dây cấp điện chiếu sáng đối với các đô thị còn lại.

Chỉ tiêu cụ thể

Chiếu sáng các công trình giao thông có tính thẩm mỹ cao, đầu tư xây dựng và huy động các nguồn lực tham gia nâng cấp hệ thống chiếu sáng công cộng và đạt các chỉ tiêu: Đối với các đô thị loại đặc biệt, loại 1 tỷ lệ chiếu sáng các loại đường phố đạt tỷ lệ 100% chiều dài đường. Với các đô thị loại 2, 3 chiếu sáng đường phố đạt 100% chiều dài đường phố chính cấp đô thị; 95% chiều dài đường phố cấp khu vực và 80-85% đường ngõ xóm (có chiều rộng từ 2m trở lên) được chiếu sáng.
Đối với các đô thị loại 4, loại 5 phấn đấu đạt tỷ lệ 85-90% chiều dài các tuyến đường phố chính đô thị và đường phố khu vực được chiếu sáng; phấn đấu nâng tỷ lệ chiếu sáng ngõ, xóm (có chiều rộng từ 2m trở lên) đạt 75%.
100% các công trình giao thông, công trình công cộng và quảng cáo tại các đô thị (bao gồm cả xây mới, cải tạo, nâng cấp) sử dụng các sản phẩm chiếu sáng hiệu suất cao (trong đó phấn đấu từ 30 - 50% các công trình sử dụng các sản phẩm chiếu sáng sử dụng năng lượng mặt trời đạt tiêu chuẩn). Xây dựng các trung tâm điều khiển chiếu sáng công cộng cho các đô thị loại 3 và loại 4. Hoàn thành việc hạ ngầm toàn bộ đường dây cấp điện chiếu sáng tại các đô thị.

Cơ chế thực hiện

Xây dựng và ban hành cơ chế huy động các nguồn vốn đầu tư từ các thành phần kinh tế trong nước; sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn nước ngoài cho phát triển chiếu sáng đô thị. Cơ chế, chính sách về đầu tư, tài chính liên quan đến ưu đãi đầu tư, thuế, tín dụng, giá cả nhằm khuyến khích các tổ chức cá nhân trong nước và nước ngoài tham gia đầu tư xây dựng hệ thống chiếu sáng công cộng đô thị; đầu tư dây chuyền công nghệ tiên tiến sản xuất các sản phẩm chiếu sáng hiệu suất cao đạt tiêu chuẩn, đa dạng về chủng loại và đẹp về mẫu mã đáp ứng nhu cầu sử dụng trong nước và xuất khẩu. Xây dựng chính sách huy động sự đóng góp của người dân và nhà nước cùng thực hiện đầu tư, nhất là đầu tư chiếu sáng ngõ, xóm.
Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học công nghệ, nghiên cứu áp dụng các giải pháp kỹ thuật đồng bộ, hiện đại hoá công nghệ chiếu sáng đô thị…
Phấn đấu đến năm 2025 bảo đảm các chỉ tiêu
Đối với các đô thị loại đặc biệt, loại 1: Chiếu sáng đường phố đạt tỷ lệ 100% chiều dài đường phố chính cấp đô thị và đường phố cấp khu vực; phấn đấu nâng tỷ lệ chiếu sáng ngõ xóm (có chiều rộng > 2m trở lên) đạt 85% chiều dài đường.
Đối với các đô thị loại 2 và loại 3: Chiếu sáng đường phố đạt 95 - 100% chiều dài đường phố chính cấp đô thị; 80 - 85% chiều dài đường phố cấp khu vực và 70 - 75% đường ngõ xóm (có chiều rộng > 2m trở lên) được chiếu sáng.
Đối với các đô thị loại 4 và loại 5: Chiếu sáng đường phố phấn đấu đạt tỷ lệ 80 - 85% chiều dài các tuyến đường phố chính đô thị và đường phố khu vực được chiếu sáng; phấn đấu nâng tỷ lệ chiếu sáng ngõ, xóm (có chiều rộng > 2m trở lên) đạt 60 - 65%.